Statines beschermen gezondheid van het hart via meerdere mechanismen

Statines verlagen het cardiovasculaire risico bij hiv-dragers niet alleen door een verlaging van de cholesterolconcentratie, maar ook via andere mechanismen zoals een vermindering van de atheroomplaten en chronische ontsteking.

Dat is de conclusie van een substudie van de REPRIEVE-studie, die heeft onderzocht in welke mate een onderliggend coronair lijden en de ontsteking invloed hebben op de incidentie van ernstige cardiovasculaire accidenten en de respons op een behandeling met statines.

In de substudie van de REPRIEVE-studie, die op de CROI is gepresenteerd, hebben de auteurs de gegevens doorgenomen van 804 Amerikaanse patiënten, bij wie ze de hoeveelheid niet-verkalkte atheroomplaten en de ontsteking hebben gemeten. Er hopen zich niet-verkalkte atheroomplaten in de slagaders op ruim voor er symptomen van hartlijden verschijnen. Die atheroomplaten bestaan uit cholesterol, witte bloedcellen en minuscule vezels en zijn instabiel.

Ze scheuren inderdaad gemakkelijk, waarbij bloedstolsels kunnen vrijkomen die een infarct of een CVA veroorzaken. Met statines kan je de atheroomplaten stabiliseren en eventueel doen krimpen door eliminatie van cholesterol, een van de belangrijkste bestanddelen van atheroomplaten.
Bij inclusie in de studie is bij 40% van de patiënten minstens één niet-verkalkte atheroomplaat aangetoond. Bij die patiënten was de incidentie van optreden van een ernstig cardiovasculair accident tijdens de follow-up van vijf jaar 2,5-maal hoger.

Toediening van pitavastatine had een sterker effect bij de patiënten met minstens één niet-verkalkte atheroomplaat bij inclusie in de studie dan bij de patiënten zonder, maar het verschil was niet statistisch significant.

Ook de patiënten met een hogere concentratie van markers van hartspierschade (hs-cTnT) hebben sterker gereageerd op de behandeling met een statine. De vorsers hebben ook vastgesteld dat hoge concentraties van ontstekingsmarkers en met name van hs-CRP en IL-6 bij inclusie in de studie correleerden met een hogere incidentie van ernstige cardiovasculaire accidenten tijdens de follow-up van vijf jaar.

Volgens die studie verlaagt pitavastatine het cardiovasculaire bij hiv-dragers dus niet alleen via een verlaging van de cholesterol, maar ook via een vermindering van de atheroomplaten en de ontsteking.

In hun conclusie pleiten de onderzoekers voor het opstarten van nieuwe studies om na te gaan of de biomarkers die in deze studie zijn bepaald, meer bepaald hs-CRP, IL-6 en hs-cTnT, in de toekomst zouden kunnen worden gecombineerd om na te gaan welke hiv-positieve patiënten met een laag cardiovasculair risico het meeste baat zouden kunnen vinden bij een preventieve behandeling met statines.

Ref.: Lu MT et al. Abstract 178, CROI 2025, San Francisco.